De geschiedenis van het dagblad Het Vrije Volk

Het Vrije Volk was een Nederlands sociaaldemocratisch dagblad. Het was de naoorlogse voortzetting van het socialistische dagblad Het Volk.

Het Vrije Volk verscheen voor het eerst legaal op 1 maart 1945 te Eindhoven. De voorloper Het Volk was gevestigd te Amsterdam. Dat sociaal-democratische dagblad verscheen voor het eerst op 2 april 1900. Al in 1899 was men begonnen met de voorbereidingen. Financiële steun kwam van de oudere en kapitaalkrachtiger Duitse zusterpartij Sozialdemokratische Partei Deutschlands. Er werd een uitgeverij opgericht met de naam De Arbeiderspers. Hoofdredacteur werd de politiek leider van de SDAP, Pieter Jelles Troelstra, die in 1903 na een conflict vervangen werd door P.L. Tak. In 1902 schreef de krant een prijsvraag uit om een tekenaar te vinden voor een wekelijkse politieke prent in het zondagsbijvoegsel Het Zondagsblad. De prijsvraag werd gewonnen door Albert Hahn, die vervolgens een vast dienstverband kreeg. Andere bekende medewerkers waren (later) Fritz Behrendt, Jan Liber en Inte Onsman (onder het pseudoniem Leckie Down). In 1931 betrok de krant een nieuw gebouw aan het Hekelveld in Amsterdam, in de volksmond "De rode burcht" genoemd. In Den Haag verscheen een editie onder de naam Vooruit, waaraan Simon Carmiggelt was verbonden. Na de Duitse inval in 1940 probeerden directie en redactie hun zelfstandigheid veilig te stellen, naïef vertrouwend op toezeggingen van de bezetter. Op 20 juli 1940 echter nam de NSB'er Rost van Tonningen het bedrijf over. De directeur Y.G. van der Veen pleegde hierna zelfmoord.

Het Vrije Volk 1945 - 1991.

Het Vrije Volk verscheen voor het eerst legaal op 1 maart 1945 te Eindhoven. Naarmate de bevrijding van de rest van Nederland vorderde, verschenen er daarnaast vanaf april 1945 nog diverse uitgaven. Naast Eindhoven bestonden er in ieder geval nog 'bevrijde' publicaties in Enschede (vanaf begin april 1945), Groningen (vanaf medio april 1945), Leeuwarden (vanaf begin mei 1945), Amsterdam (vanaf 5 mei 1945) en Utrecht (vanaf mei 1945). Het Vrije Volk bleef met deze verschillende uitgaven uitkomen tot 28 januari 1946, toen álle titels in Amsterdam onder één hoofdredactie en directie werden verenigd en landelijk een (regionaal) editiesysteem werd ingevoerd. Het Vrije Volk, onderdeel van het sociaaldemocratische uitgeefconcern De Arbeiderspers, is een periode rond 1956 de grootste krant van Nederland geweest. De krant had tijdens deze bloeiperiode meer dan 300 redacteuren/verslaggevers in dienst. Na het kabinet-Drees III, het laatste kabinet van Drees in 1958, liep het abonneebestand echter snel terug. Pogingen de (avond)krant te redden, door de uitgave van een algemeen ochtendblad in 1960 en de loskoppeling van het blad als PvdA-partijkrant in 1967, mochten niet meer baten. De krant verdween, door gewijzigde eigendomsverhoudingen, in 1970 als landelijke krant uit de hoofdstad. De redacties trokken zich terug op de voormalige 'rode' bastions Rotterdam en Arnhem, waar de Arbeiderspers nog eigen drukkerijen had. De gebouwen aan het Hekelveld in Amsterdam werden gesloopt, waarna op deze locatie een hotel werd gebouwd. Een jaar later werd een van de laatste zelfstandige onderdelen van het ooit landelijke editiestelsel, het Arnhemse Vrije Volk, verkocht aan een oostelijke rooms-katholieke concurrent, het dagblad de Gelderlander. De overname van dit HVV-onderdeel door laatstgenoemde provinciale krant leidde nog kortstondig tot de fusie-uitgave De Nieuwe Krant - intern schertsend ook wel aangeduid als het roomsrode medium 'HV Maria' - een dagbladtitel die in de jaren tachtig eveneens verdween. Eind 1971 werd het resterende, grootste gedeelte van het randstedelijke Vrije Volk definitief een regionale krant, gericht op de 'thuisbasis' Rotterdam. Het Vrije Volk kampte inmiddels met een teruglopend, sterk vergrijzend abonneebestand. Men zei wel dat Het Vrije Volk niet werd opgezegd door de abonnee, maar door de nabestaanden van de abonnee. Op 30 maart 1991 verscheen het laatste nummer met de dagbladtitel Het Vrije Volk. In dat jaar fuseerde Het Vrije Volk met het Rotterdams Nieuwsblad tot het Rotterdams Dagblad. Die krant ging in 2005 weer op in het Algemeen Dagblad.